Mag ik via mijn e-communicatie beloningen of prijzen aanbieden aan webgebruikers?
Eén van de manieren om interesse voor een bedrijf of voor producten op te wekken, is om prijswedstrijden te organizeren en promotionele spellen te maken of door aanbiedingen in promotie aan te kondigen.
Exclusiviteiten op Facebook of Twitter kunnen meer mensen aanmoedigen om het netwerk van het bedrijf te vervoegen terwijl ze ook loyale liefhebbers en volgelingen kunnen belonen. Voor sommige consumenten is dit een teken dat het bedrijf geïnteresseerd is in hen en dankbaarheid toont voor hun loyauteit.
In ons fictief voorbeeld heeft Janssens-Quidam een wedstrijd voor cat hat kopers georganiseerd. Wanneer hij een cat hat koopt, ontvangt de koper een code (bvb. XE8-J931-9BZ4-XCQ) en wordt hij uitgenodigd de webpagina www.janssens-quidam.be/concours te bezoeken om kans te maken één van de verschillende prijzen te winnen (een nieuwe iPhone 5, nog een cat hat, een etentje voor twee bij een top-restaurant, etc.).
Men moet hier evenwel de regels in respecteren.
(a) Is mijn prijswedstrijd een kansspel?
De Wet van 7 mei 1999 inzake kansspelen, weddenschappen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van spelers (Kansspelwet) [Note: Geconsolideerde versie op JUSTEL: in het Nederlands, in het Frans.], verbiedt het organiseren van een kansspel zonder eerst een licentie van de Belgische Kansspelcommissie te bekomen. Opdat een prijswedstrijd zou worden beschouwd als een kansspel, moet het evenwel een inzet hebben, i.e. een financiële bijdrage, en moet het een kanselement bevatten, zelfs al is dit slechts in ondergeschikte orde.
Het is daarom mogelijk om te vermijden dat men valt binnen het toepassingsgebied van de kansspelregelgeving door niet van de speler te eisen dat hij iets inzet (i.e. geen deelnemersbijdrage) of als er geen kanselement voorkomt in om het even welk stadium van het process [Note: Zie V. WELLENS & F. POLET, “Promotionele wedstrijden: is het de gok waard?”, noot onder Voorz. Rb.Kh. Brussel, 11 september 2002, Jaarboek Handelspraktijken & Mededinging 2002, pp. 618-624.] (hoogst onwaarschijnlijk in de praktijk).
Het is niet ongebruikelijk om op het internet prijswedstrijden te vinden bestaande uit twee vragen. Eerst een multiple choice vraag (bvb. ‘Wie was de eerste man op de maan?’ met de namen van de drie mensen aan boord van de Apollo 11 als mogelijke opties) en als tweede een ‘ondergeschikte’ vraag die zal bepalen wie van deze die de eerste vraag juist heeft beantwoord (in dit geval, wijlen Neil Armstrong) uiteindelijk zal winnen. Het antwoord op de tweede ondergeschikte vraag zal dan vaak aan kans onderworpen zijn (bvb. ‘Hoeveel mensen zullen na afloop aan deze wedstrijd hebben deelgenomen?’).
Als er geen deelnemersbijdrage is, dan zal het kanselement in de ondergeschikte vraag van deze prijswedstrijd deze niet tot een kansspel maken, aangezien er geen ‘inzet’ in de zin van de Kansspelwet is.
Als het deelnemen aan de prijswedstrijd onderworpen is aan een betaling, dan zullen de concrete feiten van zeer groot belang zijn: een financiële bijdrage die enkel is gelinkt aan de prijswedstrijd zal worden beschouwd als een ‘inzet’, terwijl een financiële bijdrage in de vorm van een normale inschrijving om toegang te verkrijgen tot de gehele website, inclusief de prijswedstrijd, in bepaalde gevallen niet als een ‘inzet’ zal worden beschouwd [Note: Zie V. WELLENS & F. POLET, “Promotionele wedstrijden: is het de gok waard?”, noot onder Voorz. Rb.Kh. Brussel, 11 september 2002, Jaarboek Handelspraktijken & Mededinging 2002, pp. 620-623; zie ook de vonnis in kwestie: Voorz. Rb.Kh. Brussel, 11 september 2002, Jaarboek Handelspraktijken & Mededinging 2002, p. 605.]. Volgens het Europees Hof van Justitie, zou een principieel verbod op prijswedstrijden verbonden aan de aankoop van goederen, tegenstrijdig zijn met het EU recht [Note: Europees Hof van Justitie (HvJ), 14 januari 2010, Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs eV v Plus Warenhandelsgesellschaft mbH, zaak C-304/08, §§47-54 (online beschikbaar).].
In het geval van Janssens-Quidam, waar de bijdrage afhangt van de aankoop van een cat hat, verschaft deze redenering aan Janssens-Quidam argumenten om te stellen dat er geen ‘inzet’ is in de zin van de Kansspel Wet, aangezien de mogelijkheid om deel te nemen aan de wedstrijd niet heeft geleid tot een prijsverhoging voor de cat hat. Echter, deze strategie is niet geheel risico-vrij, vandaar het grote aantal prijswedstrijden waarvoor geen aankoop nodig is.
(b) Regels van toepassing op iedere prijswedstrijd of promotioneel spel
Artikel 13(4) WEH bepaalt dat de verplichting van de ‘identificeerbaarheid’ ook voor prijswedstrijden en promotionele spellen geldt, zodat zij duidelijk als dusdanig identificeerbaar moeten zijn.
Daarnaast vereist de WEH dat de deelnemingsvoorwaarden ‘duidelijk als zodanig herkenbaar [zijn] en de deelnemingsvoorwaarden gemakkelijk te vervullen [zijn] en duidelijk en ondubbelzinnig [worden] aangeduid’. In de praktijk kan aan het criterium van de toegangkelijkheid worden voldaan door ‘te verwijzen, door middel van hypertext link, naar een webpagina die deze informatie bevat, de spelregels, een deelnemingsformulier, etc.’ [Note: Verduidelijkend memorandum bij het Ontwerp van de WEH, Parlementaire documenten, Parlementaire Kamer van Volksvertegenwoordigers, gewone zitting, 2002-2003, 50-2100/001, p. 37 (online beschikbaar).]
Tot slot moet de prijswedstrijd ook in overeenstemming zijn met de regels van de WMPC.
(c) Wat met aanbiedingen in promotie?
Aanbiedingen in promotie aankondigen via sociale netwerksites is natuurlijk een ideale manier om de e-reputatie te bevorderen (voorbeelden zijn onder meer Facebook Offers [Note: Initieel was dit gratis, nu is het enkel beschikbaar tegen betaling. Het systeem laat aan bedrijven met meer dan 400 ‘fans’ op Facebook toe een promotie naar deze volgers te sturen (zie Facebook Offer documentatie).] en Promoted Tweets [Note: zoals eerder aangehaald.]). Dergelijke mededelingen zijn op zichzelf niet onwettig.
zoals dat het geval is bij prijswedstrijden en promotionele spellen, moet een promotionele aanbieding duidelijk identificeerbaar zijn als dusdanig en de voorwaarden waaraan men moet voldoen om er voordeel uit te halen, moeten op eenvoudige wijze toegankelijk zijn en op een heldere en ondubbelzinnige manier worden gepresenteerd (conform Artikel 13(3) WEH).
Daarenboven verschaft de WMPC een lijst met vereisten waaraan een promotionele aanbieding dient te voldoen. Aangezien deze website niet als doel heeft de e-handelsregels in detail te bespreken, zullen wij ons beperken tot het oplijsten van de principes die gelden in dit verband:
- De promotionele aanbieding moet de referentie prijs vermelden (i.e. de laagste prijs die het bedrijf aanbood in de maand voorafgaand aan de eerste dag waarop de nieuwe prijs geldt) of de gemiddelde consument in staat stellen deze snel en onmiddellijk te berekenen.
De referentieprijs wordt bepaald door het verkoopspunt of de verkoopstechniek. Als het bedrijf een webshop heeft (een online winkel), dan zal het normaal gezien in staat zijn een verschillende referentieprijs te gebruiken voor de webshop dan voor een verkoopspunt in een winkel [Note: Verduidelijkend memorandum bij het Ontwerp van de WMPC, Parlementaire documenten, Parlementaire Kamer van Volksvertegenwoordigers, gewone zitting, 2009-2010, 52-2340/001, p. 48 (online beschikbaar).]. - De promotionele aanbieding mag niet voor langer dan een maand gelden, noch voor een periode van minder dan één dag (tenzij met betrekking tot bepaalde bederfelijke goederen).
- Als het de bedoeling is dat de promotionele aanbieding aan de consument wordt aangeboden door een derde, dan moeten hieromtrent verschillende zaken worden vermeld op het document dat recht geeft op een korting (andersom, als de promotionele aanbieding goederen betreft van het bedrijf dat de aanbieding doet, dan zijn deze vermeldingen niet nodig – de voorwaarden van de promotionele aanbieding moeten evenwel de bepalingen in Artikel 13(3) WEH respecteren).
- Er gelden strikte regels voor aankondigingen omtrent solden en verkoop bij liquidatie.