Destructieve reactie: kan ik een schadelijk bericht doen verdwijnen? (vervolg)
(d) Locatie: schadelijke boodschap op zoekmachines
Op de dag van vandaag gebruikt ongeveer 90% van de webgebruikers een zoekmachine om informatie te vinden over bepaalde bedrijven, merken of producten [Note: Zie Fleishman Hillard & Harris Interactive, Understanding the role of the Internet in the lives of consumers – 2012 Digital Influence Index, p. 11 (online beschikbaar).]. Het contacteren van zulke zoekmachine, of het proberen veranderen van de volgorde waarin de boodschap in de zoekresultaten verschijnt, kan bijgevolg erg effectief zijn.
Er bestaan bijvoorbeeld verschillende manieren om de toegang tot een link op Google (de voornaamste zoekmachine in België) [Note: Omwille van praktische overwegingen zal deze website geen andere zoekmachines behandelen, wiens populariteit in België bovendien veel lager ligt (zie bijvoorbeeld NetMarketShare, Search Engine Market Share, online beschikbaar).] aan banden te leggen:
(i) Verwijdering van een zoekresultaat
Als hosting tussenpersoon voor de resultatenlijst van een opzoeking [Note: HvJ, 23 maart 2010, Google France SARL & Google Inc. t. Louis Vuitton Malletier SA e.a., zaken C-236/08 tot 238/08, §§106-120 (online beschikbaar).], biedt Google iedereen de mogelijkheid om een klacht in te dienen waarbij de verwijdering van inhoud van Google-opzoekingen wordt gevraagd.
Door het indienen van zulk formulier [Note: zie formulier.] zou Janssens-Quidam Google dus kunnen hebben geïnformeerd over het bestaan van ‘lasterlijke inhoud’.
Op voorwaarde dat een degelijke verantwoording gegeven wordt in het formulier, is het dus mogelijk om de eliminatie van toegang tot de relevante inhoud te bekomen. Het is echter ook mogelijk dat zulk ontzeggen van toegang slechts tijdelijk zal zijn, indien de inhoud in kwestie niet eveneens van de relevante website wordt verwijderd (Google kan namelijk opnieuw op de inhoud stuiten en deze dus automatisch opnieuw bij de zoekresultaten betrekken).
Het moet echter ook vermeld worden dat Google, vaak immers een zelfverklaarde kampioen van de vrijheid van meningsuiting, een diepgaande analyse maakt van de opgegeven rechtvaardiging. Behalve in het geval dat een rechter de boodschap onwettig verklaart, zal een verzoek met betrekking tot een boodschap die niet kennelijk lasterlijk is daarom hoogstwaarschijnlijk afgewezen worden.
Na zulke afwijzing is het voor het bedrijf natuurlijk nog steeds mogelijk om voor de rechtbanken te eisen dat Google aansprakelijk wordt gesteld.
(ii) Beïnvloeding van de volgorde van de resultaten
Een andere methode die nuttig kan zijn, is het beïnvloeden van de PageRank van de schadelijke boodschap (i.e. haar positie in de resultatenlijst) door ervoor te zorgen dat andere, nieuwe resultaten verschijnen in opzoekingen via Google, om zo het bericht te ‘verdrinken’ tussen de positieve boodschappen.
Het bedrijf kan bijvoorbeeld webpagina’s creëren die de relevante trefwoorden bevatten. In dat geval kan deze techniek echter ook in zijn nadeel werken, namelijk als Google de manipulatie van zoekresultaten door het bedrijf opmerkt (Google zou zo de PageRank van pagina’s die gepromoot worden door het bedrijf kunnen benadelen) [Note: Zie Google, Richtlijnen voor webmasters (online beschikbaar).].
Het bedrijf kan bovendien kranten, blogs, bedrijfsregisters etc. proberen te overhalen om op een positieve manier over het bedrijf te schrijven. Een antwoordstrategie van ‘positief antwoord op negatieve boodschap’ (zoals eerder aangehaald) kan dus ook bijdragen tot het ‘verdrinken’ van het negatieve bericht.
Ter illustratie, door een soort van mededeling te doen, zou Janssens-Quidam zoekresultaten kunnen gecreëerd hebben die hoger in rang zouden verschijnen in de zoekresultaten dan het schadelijke artikel van Patrick.
(iii) Verwijdering van zoeksuggesties
Leon had opgemerkt dat het artikel van Patrick als één van de eerste zoekresultaten verscheen bij het googelen van ‘Janssens-Quidam’. Enkele aanvullende zoekpogingen onthulden eveneens onrustwekkende zoeksuggesties:
Deze zoeksuggesties, als resultaat van de ‘Google Suggest’ functionaliteit, kunnen op zich en als zodanig als schadelijk beschouwd worden.
In België heeft de rechtspraak het al ‘waarschijnlijk’ gevonden dat gesuggereerde trefwoorden, onder bepaalde omstandigheden, als reclame kunnen beschouwd worden [Note: Voorz. Rb. Leuven, 1 maart 2007, Jaarboek Handelspraktijken & Mededinging 2007, p. 783.]. Er is echter nog geen rechtspraak geweest over de aansprakelijkheid van Google voor trefwoorden die via ‘Google Suggest’ worden aangegeven.
Wanneer men Google beschouwt als een hosting tussenpersoon voor de zoektermen die gegenereerd worden op basis van opzoekingen door webgebruikers [Note: Naar analogie met de rol van Google als hosting tussenpersoon met betrekking tot de lijst van zoekresultaten – zie hierboven.], dan kan men redelijkerwijze ook verwachten dat Google verantwoordelijk zal geacht worden voor onwettige (lasterlijke etc.) suggesties, vanaf het moment dat het op de hoogte werd gebracht van dit onwettig karakter en op voorwaarde dat het niet prompt gereageerd heeft om te betrokken inhoud te verwijderen [Note: Voor een analyse van de huidige trends in Europa, zie R. Mathys & V. Zogg, ‘Court denies unlawful infringement of personality through Google Suggest’, 21 augustus 2012 (online beschikbaar na gratis inschrijving).] (zie uitleg omtrent tussenpersonen).
Volgens ons is het bijgevolg mogelijk om het klachtenformulier van Google met dit doel te gebruiken, net zoals het mogelijk blijft om een procedure te starten tegen Google wanneer die zou weigeren de relevante suggesties te verwijderen.