Kan mijn e-communicatie worden gekwalificeerd als spam of verboden worden wegens het onwettig gebruik van gegevens? (vervolg)
(f) Toegepast op de zaak Janssens-Quidam
Om het begin van de verkoop van de cat hat aan te kondigen heeft Janssens-Quidam zich niet beperkt tot blogs en webfora.
Allereerst, had Leon (Marketinghoofd) een bericht verstuurd met de aankondiging dat de cat hat gelanceerd zou worden, hierbij gebruik makende van een database met gegevens die het bedrijf had verzameld tijdens een wedstrijd van vorig jaar voor een ander Janssens-Quidam product. De e-mail, die werd verzonden via het e-mail adres ‘marketing@janssens-quidam.be‘, bevatte een aantal beelden (voornamelijk foto’s van verschillende werknemers die de hoed droegen met op de achtergrond bezienswaardigheden in Londen, Parijs en Amsterdam). De tekst van de e-mail was eerder beperkt:
‘Beste vriend van JQ,
Wij zijn zeer verheugd de lancering van een nieuw product van Janssens-Quidam SA/NV te mogen aankondigen: de ‘cat hat‘. Bezoek nu www.janssens quidam.be om er één te bestellen en om je foto’s van dit unieke accessoire te delen met anderen.
Tot binnenkort,
Het Janssens-Quidam Team’
Ook schreef hij in naam van Janssens-Quidam een gelijkaardige post op de Facebook ‘wall’ van het bedrijf.
Tot slot hebben enkele werknemers van Janssens-Quidam ook e-mails verzonden naar al hun persoonlijke contacten. Leon, bijvoorbeeld, wou zijn persoonlijke contacten er toe brengen naar de Janssens-Quidam website te surfen en zond hen daarom een gelijkaardige e-mail via het adres ‘marketing@janssens-quidam.be‘ in de plaats van zijn persoonlijk Gmail adres te gebruiken en ondertekende de mail deze keer in zijn eigen naam.
Aangezien hij niet van al zijn contacten de e-mail adressen had, zond hij ook privé-berichten uit op Facebook met dezelfde boodschap als de e-mail die hij naar zijn contacten zond.
Gelukkig voor Leon en Janssens-Quidam waren er geen negatieve reacties. Het zou desalniettemin beter zijn geweest om eerst te denken aan de implicaties die het zenden van al deze elektronische boodschappen met zich mee brengt op het vlak van spamming en het gebruik van persoonsgegevens.
In dit voorbeeld kunnen vier verschillende handelingen onderzocht worden:
(i) E-mails naar deelnemers van een vroegere wedstrijd
Met haar eerste handeling gebruikt het bedrijf persoonsgegevens (i) verzameld door Janssens-Quidam (ii) in het kader van direct marketing.
De legitimiteit van de verwerking van de persoonsgegevens zal afhangen van de algemene voorwaarden die golden om deel te nemen aan de vroegere wedstrijd. Als zij uitdrukkelijk bepalen dat de deelnemer toestemt met het gebruik van zijn of haar persoonsgegevens met het oog op direct marketing, dan kan Janssens-Quidam het verwerken ervan rechtvaardigen onder de Privacy Wet op basis van de toestemming van de ontvanger (de deelnemer).
Daarenboven, als de voormelde toestemming specifiek direct marketing via elektronische post dekt, dan zal de e-mail in kwestie in principe niet als spam worden bestempeld onder de WEH. In het andere geval kan het bedrijf eventueel de classificatie onder spam trachten tegen te spreken door de ‘soft opt-in’ exceptie in te roepen (zoals eerder aangehaald).
Tot slot is het belangrijk er op te wijzen dat de e-mail in dit voorbeeld eerder kort was. Janssens-Quidam liet na om de ontvanger in te lichten van zijn of haar recht om in de toekomst geen reclame boodschappen meer te ontvangen en liet eveneens na om zelf een gepaste en efficiënte manier te voorzien om van dit recht gebruik te maken via elektronische middelen. Hierdoor schendt Janssens-Quidam nogmaals de WEH.
(ii) Boodschap op Facebook aan de fans van het bedrijf
Daar waar het in september 2011 nog mogelijk was om een privé-bericht te schrijven aan alle ‘fans’ van een bedrijfspagina op Facebook, kan dit vandaag niet meer.
Op het moment van het schrjiven van deze website, heeft een beheerder van een Facebook account van een bedrijf slechts 2 mogelijkheden om de ‘fans’ op Facebook te bereiken:
- door een privé-bericht te sturen, maar enkel wanneer er reeds contact van de kant van de ‘fan’ is geweest, en
- door updates op het Facebook prikbord van het bedrijf te plaatsen.
In het geval van Janssens-Quidam, heeft Leon in eigen naam een boodschap op het Facebook prikbord van het bedrijf geplaatst, zodat de ‘fans’ van het bedrijf de boodschap zien verschijnen in de lijst met recente updates (hun zogenaamde ‘News Feed’). Dit brengt geen verwerking van persoonsgegevens door Janssens-Quidam met zich mee en het is evenmin een vorm van elektronische post: het is namelijk een publieke mededeling (zoals eerder gedefinieerd) en kan daarom niet worden gekwalificeerd als spam onder de WEH.
(iii) E-mail naar de persoonlijke contacten van een werknemer via het professionele e-mail adres
Als we de derde handeling beschouwen dan moet het bedrijf, en niet Leon, worden beschouwd als de afzender van de e-mail, aangezien deze is verzonden via Leon’s professionele e-mail adres (marketing@janssens-quidam.be). De ontvangers zijn de persoonlijke contacten van Leon. In dit geval hebben de mensen nooit toestemming gegeven aan het bedrijf voor het gebruik van hun persoonsgegevens.
Daarenboven moet men in gedachten houden dat men de mogelijkheid aan de ontvangers moet verschaffen om in de toekomst geen reclame meer te ontvangen.
Men doet er daarom best aan om het versturen van reclame naar persoonlijke contacten van een werknemer te vermijden, tenzij deze reclame e-mail wordt voorafgegaan door een e-mail van het bedrijf waarin het de mensen toestemming vraagt voor het gebruik van zijn of haar persoonsgegevens.
(iv) Privé-bericht op Facebook naar de persoonlijke contacten van een werknemer
De vierde handeling komt neer op het gebruik door een natuurlijke persoon van persoonsgegevens die hij of zij zelf heeft bekomen. Het is evenwel waarschijnlijk dat de gegevens zijn verzameld in een puur persoonlijke context (zeker in het geval van ‘Facebook friends’, aangezien Facebook nog steeds voornamelijk door natuurlijke personen wordt gebruikt voor uitsluitend persoonlijke doeleinden).
Desalniettemin zijn de regels van de Privacy Wet van toepassing op het verwerken van persoonljike gegevens door een natuurlijke persoon binnen het kader van zijn of haar handelsactiviteiten (Artikel 3(2) van de Privacy Wet).
Bijgevolg gaat hier een gelijkaardige redenering op als deze die gold bij de e-mail verzonden naar persoonlijke contacten via het professionele e-mail adres (zie punt (iii) hierboven), en het is daarom best dergelijke privé-berichten op Facebook te vermijden.